Στις 7 και 8 Οκτωβρίου 2020 πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά η συνάντηση ειδικών (expert forum) με τίτλο «Δημιουργία θεματικής ερευνητικής υποδομής με αντικείμενο την Ελληνική Επανάσταση», η οποία διοργανώθηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Η εκδήλωση εντάσσεται στις δράσεις για τη σύνταξη μελέτης για τη δημιουργία θεματικής ερευνητικής υποδομής για την Ελληνική Επανάσταση στο πλαίσιο του έργου ΑΠΟΛΛΩΝΙΣ.
Η συνάντηση επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη και χρήση ψηφιακών εργαλείων για την παρουσίαση και ανάλυση ιστορικών τεκμηρίων. Τη συζήτηση άνοιξαν οι ερευνητές της ομάδας DARIAH-GR/ΔΥΑΣ και της ΑΠΟΛΛΩΝΙΔΑΣ, οι οποίοι παρουσίασαν το σκεπτικό οργάνωσης της υποδομής, την ανάλυση των απαντήσεων στο σχετικό ερωτηματολόγιο που εστάλη στους ειδικευμένους χρήστες, και την παράλληλη ψηφιακή πλατφόρμα για τη Δεκαετία του 1940 που αναπτύσσει η ΑΠΟΛΛΩΝΙΣ. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν εισηγήσεις από εκπροσώπους ελληνικών βιβλιοθηκών και αρχειακών, μουσειακών και ερευνητικών φορέων (Εθνική Βιβλιοθήκη, Κέντρο Έρευνας Ανθρωπιστικών Σπουδών, Γενικά Αρχεία του Κράτους, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών). Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάστηκαν ποικίλα έργα και δράσεις για την οργανωμένη και διαλειτουργική παρουσίαση ψηφιοποιημένου ιστορικού υλικού σχετικά με το 1821, αλλά και για τη συγκρότηση ενός ανοικτού ψηφιακού αρχείου σχετικά με την Επανάσταση με τον τίτλο «Ψηφιακό Αρχείο 1821» από το ΚΕΑΕ. Τη συζήτηση εμπλούτισαν οι εισηγήσεις ιστορικών που αξιοποιούν ψηφιακά εργαλεία στην εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, όπως και πανεπιστημιακών που χρησιμοποιούν δημιουργικά τις ψηφιοποιημένες ιστορικές πηγές στη διδασκαλία.
Στόχος της συνάντησης εργασίας υπήρξε η διασταύρωση απόψεων και η ανάπτυξη κοινών προβληματισμών σχετικά με τις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει στους ερευνητές η σημασιολογική διαλειτουργικότητα του ψηφιοποιημένου υλικού καθώς και η προσβασιμότητα σε αυτό μέσω της στοχευόμενης δημιουργίας ψηφιακών υπηρεσιών και εργαλείων. Τα ιδιαίτερα γόνιμα αποτελέσματα της συνάντησης θα αξιοποιηθούν στην ολοκλήρωση της μελέτης για τη δημιουργία της ψηφιακής υποδομής.
Πρόγραμμα
Τετάρτη, 7 Οκτωβρίου 2020, 10:00 – 11:50
Συντονιστής: Γιώργος Τζεδόπουλος, ΔΥΑΣ/ Ακαδημία Αθηνών
Πρώτη συνεδρία: 10:00-10:50
Καλωσόρισμα
Τι είναι μια θεματική ερευνητική υποδομή για την Ελληνική Επανάσταση και γιατί χρειάζεται
Ελένη Κατσιαδάκη, ΔΥΑΣ/ Ακαδημία Αθηνών
Παρουσίαση του Ερωτηματολογίου για την ερευνητική υποδομή σχετικά με την Ελληνική Επανάσταση
Αναστασία Φαλιέρου, ΔΥΑΣ/ Ακαδημία Αθηνών
Συζήτηση
Δεύτερη συνεδρία: 10:50-11:50
Από τα Αρχεία στις Ερευνητικές Υποδομές: Ροές εργασιών της ιστορικής έρευνας στον ψηφιακό κόσμο. Το παράδειγμα της Δεκαετίας του 1940
Μαρία Ηλβανίδου, ΔΥΑΣ/ Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά
Ερευνητικά εργαλεία και χρήση τους μέσω των ψηφιακών υπηρεσιών της Εθνικής Βιβλιοθήκης
Φίλιππος Τσιμπόγλου, Παρασκευή Καπώλη, Εθνική Βιβλιοθήκη
ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΡΧΕΙΟ 1821: η εμπειρία και οι πρώτες αποτιμήσεις από την εκπόνηση ενός μεγάλου ερευνητικού προγράμματος στον τομέα των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών
Άντα Διάλλα, Δέσποινα Βαλατσού, Ιουλία Πεντάζου, Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες
Συζήτηση
Πέμπτη, 8 Οκτωβρίου 2020, 10:00 – 12:30
Συντονιστής: Γιώργος Τζεδόπουλος, ΔΥΑΣ/ Ακαδημία Αθηνών
Τρίτη συνεδρία: 10:00-11:10
Το πρόβλημα του «τεκμηρίου» σε μια ψηφιακή υποδομή: δυνατότητες και όρια
Ελευθερία Ζέη, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Το 1821 μέσα από τα αρχεία και τις συλλογές της Κεντρικής Υπηρεσίας των ΓΑΚ: προκλήσεις, ερωτήματα και προοπτικές
Άννα Κουλικούρδη, Γενικά Αρχεία του Κράτους
Η διαδικτυακή προβολή των πηγών της Γενναδείου Βιβλιοθήκης για το 1821. Στόχοι και προκλήσεις
Μαρία Γεωργοπούλου, Ειρήνη Σολομωνίδη Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη
Δυνατότητες πρόσβασης των ερευνητών στα ψηφιακά αρχεία του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου
Ρεγγίνα Κατσιμάρδου, Νατάσα Καστρίτη, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Συζήτηση
Τέταρτη συνεδρία: 11:10-12:30
Η δημιουργία και διαχείριση βάσεων δεδομένων για την Επανάσταση και την Ιστορία των Ελλήνων, 18-20ος αι. στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών-ΙΤΕ
Τζελίνα Χαρλαύτη, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών
Αρχείο Ψαρών 1821-1827: η ανασύσταση ενός χαμένου αρχείου
Μαρία Σπηλιωτοπούλου, Ακαδημία Αθηνών
Θεσμοί και Κοινωνία στην επαναστατημένη Ελλάδα:οι μαρτυρίες των αστυνομικών και δικαστıκών αρχείων: καταγραφή, επεξεργασία και απεικόνιση υλικού
Σταύρος Γριμάνης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (παρουσίαση)
Προς έναν θησαυρό προσώπων για το ’21: εναλλακτικά ονόματα και ζητήματα ταυτίσεων
Βαγγέλης Σαράφης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (παρουσίαση)
Συζήτηση
Συμπεράσματα: Μαρία Σπηλιωτοπούλου, Ακαδημία Αθηνών
Διαβάστε από την βιβλιοθήκη
Γεωργοπούλου Μ., Σολομωνίδη Ε., «Η διαδικτυακή προβολή των πηγών της Γενναδείου Βιβλιοθήκης για το 1821. Στόχοι και προκλήσεις»
Ηλβανίδου Μ., «Από τα Αρχεία στις Ερευνητικές Υποδομές: Ροές εργασιών της ιστορικής έρευνας στον ψηφιακό κόσμο. Το παράδειγμα της Δεκαετίας του 1940»
Κατσιαδάκη Ε., «Τι είναι μια θεματική ερευνητική υποδομή για την Ελληνική Επανάσταση και γιατί χρειάζεται»
Κουλικούρδη Α., «Το 1821 μέσα από τα αρχεία και τις συλλογές της Κεντρικής Υπηρεσίας των ΓΑΚ: προκλήσεις, ερωτήματα και προοπτικές»
Σαράφης Β., «Προς έναν θησαυρό προσώπων για το ’21: εναλλακτικά ονόματα και ζητήματα ταυτίσεων»
Σπηλιωτοπούλου Η., «Αρχείο Ψαρών 1821-1827: η ανασύσταση ενός χαμένου αρχείου»
Τσιμπόγλου Φ., Καπώλη Π., «Ερευνητικά εργαλεία και χρήση τους μέσω των ψηφιακών υπηρεσιών της Εθνικής Βιβλιοθήκης»
Φαλιέρου Α., «Παρουσίαση του Ερωτηματολογίου για την ερευνητική υποδομή σχετικά με την Ελληνική Επανάσταση»