Από 22-24 Απριλίου έλαβε χώρα η Γενική Συνάντηση των VCCs του DARIAH-EU, στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας. Η συνάντηση περιέλαβε κύριες συνεδριάσεις, καθώς και θεματικές, οι οποίες αρθρώθηκαν σε 5 άξονες: Access, Sustainability, Impact, Training και Interoperability. Επίσης, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις εργασίας των επί μέρους Working Groups, τα οποία παρουσιάστηκαν εν συντομία και στην εναρκτήρια συνεδρία. Στις βασικές συνεδριάσεις έγινε παρουσίαση της τρέχουσας κατάστασης και συζητήθηκε ο μελλοντικός σχεδιασμός του DARIAH, στο πλαίσιο του Horizon 2020. Συζητήθηκε η στόχευση των Working Groups, η οποία συγκεφαλαιώθηκε στην παροχή βιώσιμων υπηρεσιών (ακαδημαϊκών, τεχνικών, εκδοτικών, οργανωτικών) στην ερευνητικές κοινότητες των Τεχνών και των Ανθρωπιστικών Επιστημών. Επιπλέον, διερευνήθηκε η συνεισφορά τους στις προτεραιότητες που έχουν τεθεί για το DARIAH-EU. Η επιλογή της δημιουργίας Working Groups προκρίθηκε ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη λειτουργικότητα των διαθεματικών projects και να ελαχιστοποιηθούν οι αλληλεπικαλύψεις.

Τη δεύτερη μέρα, στις βασικές συνεδριάσεις παρουσιάστηκε η διοικητική αναδιάρθρωση των VCC’s, τα οποία πλέον αποτελούνται από είκοσι σχεδόν Working Groups. Με τη νέα δομή έγινε μετάβαση από τη στατική σε μια πιο δυναμική προσέγγιση. Τα Working Groups μπορούν να ανήκουν σε περισσότερα του ενός VCC’s και να συσχετίζονται με άλλα. Για τον καλύτερο συντονισμό δημιουργήθηκε μια νέα υπερδομή, το EGI-Engage που επιβλέπει τα Working Groups και τον συσχετισμό τους με τα αρχική δομή των δραστηριοτήτων (tasks) των VCC’s. Τα ζητήματα προς επίλυση που ανέκυψαν ήταν: Εφόσον οι «δραστηριότητες» μετεξελίσσονται σε Working Groups, μήπως «χάνονται» κάποιες από αυτές; Η νέα δομή ενδυναμώνει τα VCC’s; Υπάρχουν κενά ή αλληλεπικαλύψεις; Πως αντιμετωπίζονται οι δραστηριότητες που καλύπτουν περισσότερα του ενός VCC’s;

Επίσης συζητήθηκε το ζήτημα της συνεισφοράς σε είδος (in kind contribution), η οποία δεν έχει ολοκληρωθεί από όλες τις χώρες, με αποτέλεσμα να μην έχει τύχει αξιολόγησης ακόμα. Στην πρώτη αυτή φάση δεν υπάρχει πρόθεση να απορριφθεί καμία συνεισφορά, ενώ η επόμενη υποβολή θα αυτοματοποιηθεί. Στην καταληκτήρια γενική συνεδρίαση, οι επικεφαλής των θεματικών ενοτήτων παρουσίασαν τα συμπεράσματα των συζητήσεων που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των τριών ημερών.

Σε ό,τι αφορά τις θεματικές:

Access: Το DARIAH διασυνδέει φορείς που κατέχουν ερευνητικό υλικό και βελτιώνει την πρόσβαση στις διαφορετικές κατηγορίες του. Στην παρούσα φάση συνδέει τις εθνικές δραστηριότητες με τα αντίστοιχα projects και τα σχετιζόμενα με αυτά Working Groups, με στόχο να προσδιορίσει τα σημαντικότερα ζητήματα και να τα αντιμετωπίσει. Οι βασικότερες από τις προτάσεις της θεματικής αυτής ήταν: Να χρησιμοποιηθούν παραδείγματα περίπτωσης και να δημιουργηθεί μία υπηρεσία νομικής και τεχνικής υποστήριξης. Αποφασίστηκε να ενημερωθούν οι εθνικοί συντονιστές για την έκθεση αξιολόγησης των πνευματικών δικαιωμάτων της ευρωβουλευτού Julia Reda, ώστε να διαμορφωθεί ένα κοινό θεσμικό πλαίσιο περί δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Interoperability: Στη συζήτηση με θεματική τη διαλειτουργικότητα εξετάστηκε η σημασία της έννοιας που αφορά τόσο στο περιεχόμενο των δεδομένων, όσο και στη μορφή/δομή που ακολουθούν. Σχετικά με τη δομή, συνομολογήθηκε η ανάγκη χρήσης ενός ορθά ορισμένου λεξιλογίου-θησαυρού, που θα προκύψει από τη συνεργασία μηχανικών γνώσης με ειδικούς από τον κλάδο των Ανθρωπιστικών Επιστημών. Συμφωνήθηκε η αξιοποίηση τεχνολογιών διασυνδεδεμένων δεδομένων, και εκφράστηκε η πρόθεση για εμπλουτισμό των δεδομένων με σημασιολογικό περιεχόμενο, χωρίς όμως να εξεταστούν τρόποι υιοθέτησης οντολογιών. Τέλος, μνημονεύθηκαν εργαλεία που έχουν χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο διαφορετικών έργων, συνεισφέροντας στην επίτευξη της διαλειτουργικότητας (MoRe metadata aggregator, MINT mapping tool κ.ά.).

Sustainability: Στη θεματική αυτή ενότητα τονίστηκε ο πολυδιάστατος χαρακτήρας της βιωσιμότητας (κοινωνική, οικονομική, περιβαλλοντική, τεχνική, νοητική, οργανωτική διάσταση) και η αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στο DARIAH και τις δραστηριότητες. Για το λόγο αυτό, υπάρχει η ανάγκη επιλογών σύμφωνα με τα ζητούμενα των ερευνητικών κοινοτήτων: Συγκεκριμένα, πρέπει να οριστεί η στρατηγική και οι προτεραιότητες, να καθοριστούν τα προαπαιτούμενα της συνεισφοράς σε είδος και της συνεισφοράς για τα συσχετιζόμενα projects. Επίσης, να γίνει αντιστοίχιση προγραμμάτων και Working Groups, καθώς και χρηματοδοτήσεων. Παρουσιάστηκαν δύο περιπτώσεις μελέτης α) τα CENDARI και EHRI και b) το NeΜΟ.

Impact: Στη θεματική αυτή ενότητα συζητήθηκε η επίδραση του DARIAH στα εμπλεκόμενα μέρη, τους επιστημονικούς κλάδους, τους συντελεστές μέτρησης επίδρασης και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Τονίστηκε η ανάγκη να οριστούν συντελεστές μέτρησης επίδρασης και να γίνει επιλογή όσων θα χρησιμοποιηθούν. Επίσης, χρειάζεται να προσμετρηθεί και να αποτιμηθεί η επιρροή των συνεισφορών σε είδος στην ερευνητική κοινότητα. Προτάθηκε μια πρότυπη υποδομή λειτουργίας των Working Groups, που να καθιστά εύκολα μετρήσιμη την επιρροή τους. Ως κεντρικός στόχος τέθηκε η εγκαθίδρυση μιας διαδραστικής σχέσης μεταξύ του DARIAH και της αγοράς.

Training: Στη θεματική αυτή αναδείχθηκε η ανάγκη εξεύρεσης χρηματοδότησης για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Οδηγού Σπουδών (European Reference Curriculum) για τα Digital Humanities, καθώς και σχετικής πολύγλωσσης πλατφόρμας. Αποφασίστηκε να καθοριστούν οι ομάδες-στόχοι (εντοπίστηκαν πρωτίστως οι διδάσκοντες και οι δυνητικοί φοιτητές στον χώρο των DH), ενώ επισημάνθηκε η απουσία επαρκούς εκπαιδευτικού υλικού. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης διενεργήθηκε διαδικτυακή έρευνα για τα ζητήματα που απασχολούν κατά προτεραιότητα την κοινότητα των DH.

Working Group ERASMUS+ DARIAH-RC

Συζητήθηκε ο σχεδιασμός του Reference Curriculum και η προώθησή του μέσω του DARIAH και του Erasmus+. Σύντομα θα είναι έτοιμη η ιστοσελίδα αλλά και η πλατφόρμα προώθησης του υλικού. Παράλληλα σχεδιάστηκε ένα ερωτηματολόγιο για το τι ενδιαφέρει περισσότερο τους ερευνητές των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Σπουδών, ώστε η πρωταρχική συλλογή υλικού να κατευθυνθεί σε αυτά τα θέματα. Τέλος καταστρώθηκε η στρατηγική για τα επόμενα βήματα και το συντονισμό της ομάδας μέσω της υπό κατασκευής σελίδας στο wiki.

Working Group Best practices of (digital) annotation

Το συγκεκριμένο Working Group βρίσκεται στη διαδικασία σχηματισμού του. Στόχος της συνάντησης υπήρξε η εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη σύσταση ομάδας, αλλά και η οριοθέτηση και ο καθορισμός του όρου “annotation” (ανάλογα με το θεματικό πεδίο). Δόθηκαν παραδείγματα και δείγματα annotation προς προβληματισμό της ομάδας, καθώς και η δυνατότητα συμβουλευτικής υποστήριξης για γλωσσολογικού και κειμενικού τύπου επισημείωση (linguistic and textual annotation) από την ομάδα του CLARIN. Αναλυτικά ο αρχικός σχεδιασμός, τα μέλη και οι ημερομηνίες διεργασιών στη σελίδα του wiki.

WorkingGroupThesaurusmaintenance

Σε αυτήν την ομάδα εργασίας παρουσιάστηκαν οι βασικές μεθοδολογικές αρχές για την ανάπτυξη ενός διαθεματικού θησαυρού για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες, καθώς και παραδείγματα αναγωγής όρων από διαφορετικές επιστημονικές περιοχές σε βασικές έννοιες (θέματα και ιεραρχίες). Επίσης οριστικοποιήθηκε η διοργάνωση ειδικού εργαστηρίου για τα μέλη του Working Group, στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας στην Κρήτη, τον Ιούνιο. Αντικείμενο της συνάντησης αυτής συμφωνήθηκε να αποτελέσουν, εκτός από την επεξεργασία δεδομένων ορολογίας και την αποσαφήνιση των πρωταρχικών ιδιοτήτων των θεμάτων, οι τρόποι διασύνδεσης του θησαυρού με τα ελεγχόμενα λεξιλόγια και τους ειδικούς μικροθησαυρούς, καθώς και η ανάπτυξη του περιβάλλοντος χρήσης του Θησαυρού και των σχετικών εργαλείων.

WG-Visual Media and Interactivities

Σε αυτήν την ομάδα εργασίας παρουσιάστηκε η πλατφόρμα (http://dariah-it.isti.cnr.it) που πρόκειται να συγκεντρώνει τα διαθέσιμα εργαλεία που σχετίζονται με τον τομέα των εικονικών μέσων και διαδραστικότητας. Στη συγκεκριμένη πλατφόρμα οι χρήστες μπορούν να προσθέσουν κάποιο εργαλείο καθώς και τις σχετικές πληροφορίες που αφορούν στην περιγραφή της χρήσης του, στοιχεία για τον συγγραφέα, ενώ συζητήθηκε να υπάρχει πληροφόρηση για τον αριθμό των έργων στα οποία έχει χρησιμοποιηθεί το κάθε εργαλείο ως κριτήριο αξιολόγησής του. Σκοπός αυτής της πλατφόρμας είναι να παρέχει μία επισκόπηση των εργαλείων, να ενισχύει την επικοινωνία του χρήστη με το συγγραφέα και κυρίως να ενθαρρύνει τη συνεργασία όσων συμμετέχουν στο έργο. Το περιεχόμενο της πλατφόρμας μπορεί να εμπλουτιστεί και από ενδιαφερόμενους που δεν ανήκουν στην κοινότητα του Dariah.

Από την ομάδα του DARIAH GR συμμετείχαν οι Ελένη Γουλή, Αθανάσιος Καρασίμος και Αναστασία Φαλιέρου (Ακαδημία Αθηνών), οι Πάνος Κωνσταντόπουλος, Κωστής Δάλλας, Αγιάτη Μπενάρδου και Δημήτρης Γαβρίλης (Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας Ε.Κ. «Αθηνά») και η Δέσποινα Τριβέλα από το Ε.Π.Ι.Σ.Ε.Υ.